استپر موتور
استپر موتور یا موتور پله ای که گاهی به آن موتور مرحله ای دور آرام نیز گفته میشود، یک موتور الکتریکی کوچک است که بوسیله چرخ دنده حرکت چرخشی آن به حرکت رفتی برگشتی تبدیل شده و معمولا در موتور های انژکتوری از آن استفاده میشود.
در خوردو های قدیمی که سیستم سوخت رسانی کاربراتوری داشتند، برای تنظیم دور آرام موتور از یک پیچ استفاده میشد. در موتورهای کاربراتوری دریچه ای بنام ساسات وجود داشت که یا بشکل اتوماتیک در مواقع سرد بودن موتور عمل میکرد و یا با اهرمی از داخل اتومبیل توسط راننده بکار می افتاد. همچنین برای جبران دور آرام موتور در مواقع کولر روشن یک شیر برقی مقداری دور آرام موتور را بالا میبرد. حال در موتور های انژکتوری تمام این وظایف بر عهده استپر موتور است. این مطلب نشان دهنده اهمیت وجود استپر موتور در یک خودروی انژکتوری است.
راه ورود هوایی که قرار است از طریق منی فولد به داخل موتور برود و موتور باصطلاح گاز بخورد، توسط دریچه گاز بسته شده و درچه گاز از طریق سیم(در موتورهای دریچه مکانیکی) به پدال گاز متصل است. راننده میتواند با فشار بر روی پدال گاز مسیر عبور هوا را باز کرده و دور موتور را بالا ببرد. اما مسیری نیز برای عبور هوا به داخل منی فولد بصورت موازی با دریچه گاز وجود دارد. استپر موتور طوری در این مسیر قرار داده شده که میتواند راه عبور هوا را بسته یا کاملا باز کند و از این طریق دور آرام را کنترل کند.
عموما استپر موتورهای مورد استفاده در اتومبیل نزدیک به دویست پله یا موقعیت توقف دارند. معمولا جلوترین حالت مخروطی سر استپر موتور پایین ترین پله آن است که اجازه ورود کمتربن میزان هوا را به داخل منی فواد میدهد و عقب تربن حالت مخروطی سر استپر موتور بالاترین پله است که اجازه ورود بیشترین مقدار هوا را به داخل منی فولد میدهد.
یکی از وظایف استپر موتور در خودروهای انژکتوری تقویت نیروی ترمز است، شاید در ابتدا ارتباط این دو عجیب به نظر برسد، اما در حین رانندگی وقتی راننده پا را از روی پدال گاز برمیدارد، استپر موتور تا انتها بسته شده و مسیر عبور هوا را کاملا میبندد و باعث میشود اولا تمام خلا حاصل از چرخش موتور از طریق لوله بوستر ترمز وارد بوستر شود و این عملکرد تاثیر مستقیم و محسوس بر روی قدرت ترمز گیری دارد، البته این عملکرد زمانی که خودرو در حال حرکت است اتفاق می افتد بهمین خاطر در خودروهایی که سنسور کیلومتر خراب است گاهی بعد از کم کردن سرعت یا ایست کامل موتور خاموش میشود. دوما بسته شدن مسیر ورودی هوا باعث میشود خودرو ترمز موتوری به مراتب قوی تری داشته باشد.
نویسنده: مسعود جعفری پور
masoodadam.mjp@gmail.com